عبارت "نظریه ی انفجار بزرگ" اغلب، یادآور خلقِ انفجاری جهان در یک لحظه است. اما برای کیهان شناسان، "انفجار بزرگ" به معنی انفجار اولیه ی جهان است که شاید در یک لحظه بوده باشد و شاید هم نه. اتفاقات بعدی این انفجار، قابل فهم تر از لحظات آغازین آن است: این فرایند، به آسمانی پرستاره منتهی شد، در حالیکه در لحظه های اول، حتی قوانین فیزیک هم نامعلوم است. آیا احتمال دارد که جهان، یک نقطه ی بی اندازه کوچک با چگالی بی نهایت بوده باشد؟ هیچکس نمیداند.
انفجار بزرگ، مثل یک آتش بازی معمولی نبود که از آن فقط مواد به بیرون پرتاب شوند بلکه خودِ فضا نیز از یک حجم کوچک به حجمی بزرگتر، گسترش یافت. زمانیکه دانشمندان، از فضای در حال گسترش صحبت میکنند، منظورشان نوع خاصی از انحنای فضا زمان است.
در زمانهای بعدی، فضای حرکت، نسبت به زمانهای اولیه بیشتر است.یعنی اگر زمان را به اندازه کافی به عقب برگردانیم، معلوم میشود که چرا جهان اولیه، آنقدر داغ و متراکم بوده است.
درست مثل ستاره ها، جهان اولیه نیز، با ترکیب هیدروژن، هیلیوم را ساخت. اندازه گیریهای مدرن از نسبت هیدروژن به هیلیم، با دما و زمان این فرایند(سه دقیقه) توافق دارد.
در زمانهای قبلتر، بایستی پروتونها از کوارک ساخته شده باشند و میدان هیگز دچار عدم تقارن امروزی شده باشد. البته این تخمینها، تقریبا نامطمئن هستند چون بر اساس نتایجی است که در برخورددهنده ها و تلسکوپها بدست آمده اند. تابش زمینه کیهانی و نوری که از جهان پرتب و تاب اولیه بجا مانده است، میتواند به ما بگوید که آیا زادگاه فضا، یک نقطه است یا یک ناحیه یا ....